Մարդիկ կերամիկան օգտագործել են հնագույն ժամանակներից, այն ամենաշատ հայտնաբերված նյութն է հնագիտության մեջ։ Կերամիկ բառը ունի հունարեն ծագում, որը նշանակում է կավ։ Առաջին կերամիկան հայտնաբերվել է Եվրոպայում, թվագրվում է 26 000 տարեկան։
Ինչպես հին աշխարհում, այնպես էլ մեր ժամանակներում կերամիկան դեռևս մնում է ամենակիրառելի նյութերից մեկը։
Ինչի՞ց և ինչպե՞ս է պատրաստվում կերամիկան
Կերամիկայի պատրաստման ձևերը բաժանվում են երկու խմբի՝ ավանդական և ժամանակակից (հայտնի է նաև ինժիներական):
Ավանդական կերամիկայի պատրաստման հիմքը կավն է: Որոշ հավելումների և տաքացման ջերմաստիճանի արդյունքում ստանում են վերջնական արտադրանքի տիպը՝ սպասք, ճենապակի և այլն։
Ժամանակակից կերամիկայի արտադրությունը հիմնված է տարբեր մեթոդների և նյութերի համակցման հիման վրա: Կան կերամիկայի պատրաստման շատ եղանակներ, որոնք համակցվում են տարբեր կապող նյութերի հետ, ինչից էլ որոշվում է կերամիկայի տիպը և կիրառելիությունը։
Կերամիկան սովորաբար ձևավորվում է չափավոր ջերմաստիճանի դեպքում, այնուհետև տաքացվում է բարձր ջերմաստիճանում՝ ստեղծելով կոշտ, դիմացկուն և փխրուն նյութեր: Նյութը համարվում է կերամիկական, երբ այն այլևս չի լուծվում ջրում, նույնիսկ բարձր ջերմաստիճանի պայմաններում:
Կերամիկայի անձնահատկությունները
Անդրադառնանք կերամիկայի առանձնահատկություններին, ինչն էլ կերամիկան դարձնում է այդքան շատ պահանջված։
Կերամիկան ընդհանուր առմամբ էլեկտրական ոչ հաղորդիչ և կարծր նյութ է համարվում, որի շնորհիվ էլ դարձել է լայն կիրառելի տարբեր բնագավառնելում։
Ժամանակակից կերամիկան ունի քիմիական կայունության բարձր մակարդակ՝ դիմացկուն է բազմաթիվ քայքայիչ նյութերի նկատմամբ, ինչպիսիք են աղաթթուն, ծծմբաթթուն, ազոտական թթուն, նատրիումի հիդրօքսիդը։
Բոլոր տեսակի կերամիկաները հայտնի են իրենց բարձր դիմադրության ունակությամբ՝ ունեն մի քանի անգամ բարձր դիմադրություն, քան մետաղական նյութերը:
Ամփոփելով կերամիկայի հատկությունները՝ կարող ենք ասել, որ կերամիկան
- Հրակայուն է
- Բավական կարծր է և ամուր
- Երկարակյաց է
- Լավ մեկուսիչ է
- Քիմիապես կայուն է, չի փոխազդում այլ նյութերի հետ
Կերամիկան մեր առօրյայում
Բավականին մեծ տարբերություն կա հին, ընդհանուր նշանակության կերամիկայի կիրառության և ժամանակակից (ինժեներական) կերամիկայի մեջ։
Կերամիկան այսօր օգտագործվում է խեցեղենի, աղյուսի, կղմինդրի, ցեմենտի, ապակի պատրաստելու համար, ինչպես նաև անփոխարինելի է սանտեխնիկայի բնագավառում՝ սանիտարական կերամիկան ամենապահանջված նյութն է, որից պատրաստվում են լվացարաններ, զուգարանակոնքեր, սալիկներ և սանտեխնիկական այլ պարագաներ:
Ներկայումս գոյություն ունի նաև բիոկերամիկա նյութը, որն օգտագործվում է ատամնաբուժական իմպլանտների և ոսկրերի փոխպատվաստման համար:
Կերամիկայի կիրառության բնագավառները անվերջ են, ուստի կարող ենք առանձնացնել ամենատարածվավծները՝
- Կավի հիմքով պատրաստված կերամիկան հայտնի է պատրաստման հեշտությամբ և գեղեցկությամբ, դրանից կարող են պատրաստվել աղյուսներ, սալիկներ, հախճապակի, սպասք, ջրահեռացման խողովակների և այլն։
- Կերամոգրանիտե տեսակը օգտագործվում է սանիտարական ապրանքների պատրաստման համար՝ լվացարաններ և լոգարաններ, ինչպես նաև արդյունաբերության խողովակաշարերի, ջրահեռացման, կոյուղու և տան խողովակների կառուցման մեջ: Դրանք ավելի էժան են, քան շատ այլ շինանյութեր, միակ թերությունն այն է, որ կոտրվելուց հետո ենթակա չի վերամշակման:
- Ապակյա կերամիկան ջերմա և ձայնա մեկուսացման հատկության շնորհիվ ունի շատ լայն կիրառելիություն, օգտագործվում է ջեռոցների, ինքնաթիռների, ավտոմեքենաների, ուղղաթիռների և սուզանավերի համար: Կենցաղային տարբերակներն օգտագործում են դեկորատիվ իրերի և օպտիկական ոսպնյակների պատրաստուման մեջ։
- Հրակայուն կերամիկան շատ տարածված կիրառություն ունի: Սրանք կերամիկական նյութեր են, որոնք նախատեսված են ծայրահեղ բարձր ջերմաստիճաններին (սովորաբար 1000° -ից բարձր) դիմակայելու համար՝ առանց հալվելու կամ քայքայվելու, հանդիպում են ժամանակակից արտադրության մեջ: Բացի դրանից, նրանք իներտ են, ինչը նշանակում է, որ չեն փոխազդում այլ բաղադրիչների հետ:
Չնայած կերամիկայի հազարամյակների պատմություն ունեցող կիառությանը՝ մարդկությունը դեռևս շարունակում է կատարելագործել այս նյութը և ընդլայնել կիառման բնագավաները։
